کۆستی بەناو ئەنفال و قڕکردنی نەتەوەیەک
14-4-1988 ئەو دەمەى گوندى ملە سورەو گوڵەجۆى حاجى حەمەجانى گەرميان سوتێراو دواتريش سەرجەمى خەڵكى ئەو گوندە ئەنفالكران ، ئيدى هەر ئەوكات ئابڕويەك بۆ ڕووى ڕەشى داگيركەران و هاوكاران و کاسە لێسان و ئەنجامدرانى ئەو تاوانە مێژووییە قێزەونە نەمايەوە.
زەنگى ئەنفال پەيامى ترسناكترين پرۆسەیەک بوو بەمەبەستى قەڵاچۆكردن و پاکتاوکردنی ميللەتێكى سڤيل لەسەر زێدو شوێنى هەزاران ساڵەى خۆى.
ئەم زيندەبەچاڵ و بەشۆفڵكردنەى خەڵكى كوردستان گەواهينامەيەكى ئاشكراو پڕۆژەيەكى نهێنى بوو لەپێناو گۆڕينى ديموگرافى و شێواندنى مێژوويەكى راستەقينە، بەمەبەستی تاڵانكردن و سوتان وبرژانى تەڕو وشك جەوان و ژن و پيرو پەككەوتەو منداڵ، تەنهاو تەنها لەپێناو خەونی نەزۆک و هێنانەدی خەیاڵ پڵاوەکانیان دا.
بەڵێ ئەودەمەى ئەنجومەنى بەناو سەركردايەتى ڕژێمى بەعس و بەبڕيارى سەددامى زاڵم وفاسدو خوێنڕێژو بەداردەستى عەلى كيميایی لەڕێکەوتى 29ى ئازارى 1987و بەبڕيارى ژمارە 160 هەڵیانكوتايە سەر قەزاو ناحيەو گوندو ديیهاتەكانى كوردستان بەئامانجى لەناوبردن و قڕكردنى ميللەتى كوردى موسڵمان
ميللەتێك كە لەمێژە نەوەى كابان و مەيهون و سەڵاحەدينەو مێژوو شايەتى ديندارى و دڵسۆزی و ئەمەكدارى و پەيامدارى بۆ دەدات.
بەداخەوە ئەوكات بەهۆى بێهەڵويێستى ووڵاتانى دەرەوەو دراوسێ ناوێك بەناوى ووڵاتانى عەرەبى بەناو ئيسلامى و ووڵاتانێكى بيانى بۆ پاراستنى مافەكانى مرۆڤ لاى هيچ خاوەن بڕواو ويژان و بەناو مافێك بوونى نەمابوو
ئەو ڕژێمە ناپاکە بەناوى سورەتێكى پيرۆزى قورئانەوە ئەو پاكتاوە نەتەوەييەى ناونا ئەنفال.
لەژێر ئەو پەردەو پەرتووەدا جگە لەخاپوركردن و وێرانكردنى زياتر لە 2000 گوندى كوردستان
182000 لە ژن و منداڵ و گەنج و پيرو جەوان دەستگيركران و دواتريش سەرجەميان لە عەرعەرو نوگرەسەلمان و شوێنەكانى ديكەى عەرەب نشين هەر بەزيندوويی زيندەبەچاڵ و بەشۆفڵكران و بەشێک لە کچانی سەربەرزی کورد وێنەی کۆیلە هەڕراجی ووڵاتانی عەرەبی و بیانی کران.
تاوانی ئەنفال پەڵەیەکی ڕەشە بەنێو چاوانی ڕژێمی دوابڕاوی بەعس و هەموو ئەوانەش کەبوونەتە لەمپەر لەبەر دەم هێنانەدی خەونەکانی میللەتی کورد
ڕژێمانێک تاهەنوکەش بەناوێکی ترو لەژێر دەیان پەردەو پەرتووی دیکەدا دەیانەوێ میللەتی کوردو هەرێمەکەی لاوازو لەرزۆک و دەستەمۆ بکەن ..
کۆستی بەناو ئەنفال و قڕكردنی نەتەوەیەك
بەشی دووەم
لەگەڵ ئەوەش دا ناكرێت ئەوەمان لەیادبچێت بەرواری ۱٤/٤/۱۹۸۸ یەكەم پڕۆسەی دەستپێكردنی ئەنفال نییە، بەڵكو زۆر لەمێژترو لەساڵی (۱۹٦۸- ۲۰۰۳) ئەو ئامانجی قڕكردنەی داگیركەران بەردەوامی هەبوو، وەزۆر لەو ژمارەیەی كەهەیە زیاتر میللەتی كورد، سەركۆنە كراوە، لەنێوبراوە ، پاكتاوكراوە، تاڵان و ئەنفال كراوە.
بەڵام مێژووی زۆرترین ڕێژەی ئەنفالی كورد
لە ۲۳- ۲-۱۹۸۸وە بەهەشت قۆناغ دەستی پێكردو تاوەكو ٦ی ئەیلولی ۱۹۸۸ سەرجەمی گوندەكانی كوردستانیان ڕوخاندو سوتاندیان و، پاشانیش سەرجەم خەڵكی گوندەکانیان بەمرۆڤ و ئاژەڵ و کانی و داروبەردەوە کوێرکردەوەو ئەنفال و ماڵوێران و سەرگەردانیان کرد.
لێرەدا گرنگە هەڵوێستەیەك لەسەر بێ دەنگی ووڵاتانی رۆژهەڵات و رۆژئاوا لەبەرامبەر ئەو کارەساتە پڕوکێنەرە بێ وێنەیە بکەینەوە.
ووڵاتانێك كە بەشێكییان خۆیان بەموسڵمان دەزانن و بەشەكەی دیش خۆیان بەتاكە داكۆكیكاری مافەكانی مرۆڤ زانیوەودەزانن.
كەچی بەداخەوە لەم كۆمەڵكوژییەی میللەتی كوردا ئەوانیش کورد ووتەنی خۆیان کردە کەڕەی شەربەت و لەبێدەنگی زیاتر هیچی دیكەیان نەنواند.
نەک هەرئەوە بەڵکو زۆرێك لە ووڵاتانی بیانی و عەرەبیش پشتگیری ئەو كاریسە مرۆڤایەتییەیان كردو هەندێكیشیان وەک هەمیشە لەچاوی بەرژەوەندیەکانیانەوە دوور لەهەمووبەهایەکی مرۆڤایەتی و ئەخلاقی و ئایینی و ڕەسەنایەتی بوونە داردەست و چاوساغی ئەو ڕژێمە داپڵۆسێنەرەو، چاویان لەو كاریسە بێوێنەیە نوقاندو لەبری هەڵوێستو کاردانەوە بێدەنگیان هەڵبژارد.
ئەمە لەكاتێكدا ئەوكات ووڵاتانی عەرەبی باش دەیانزانی كە لەگەڵ خاپوركردنی گوندەكان دا جگەلە مرۆڤەکان، 3000 مزگەوت و بە ملیۆنان تاتەنوێژو بەردەنوێژیش بەوهۆیەوە وردو خاش كران و بەهەزاران نوسخەی قورئانی پیرۆزیش ژێرخاک کران و سوتێندران.
هەروەها ووڵاتانی بیانیش زۆرباش دەیانزانی ئەوەی رژێمی بەعسی فاشی ئەنجامی داوە پێچەوانەی سەرجەمی بەندەكانی مافی مرۆڤە و بەبڕیاری ۹٦ كە لەبڕگەی(۱٫۲)و لەساڵی ۱۹٤٦ یاسایەكی تایبەت بە كۆمەڵكوژی لەلایەن نەتەوە یەكگرتووەكانەوە دەركراو دواتریش لە ۱۲ی كانونی یەكەمی ساڵی ۱۹٥۱ كردیانە بواری جێبەجێكردنەوە كەتیایدا هاتووە ( كۆمەڵكوژی تاوانێكە بەرهەڵستە لەگەڵ رۆحی نەتەوە یەكگرتووەكان و ئامانجەكانی دا وجیهانی شارستانی سەركۆنەی دەكات).
هەروەها لەدوو بڕگەی دیكەدا ئەوتاوانە پشتڕاست دەكاتەوەو لەكاتی ئاشتی یاخود شەڕدا تاوانی كۆمەڵكوژی بەپێی یاسا نێودەوڵەتییەكان قەدەغەكراوەو سزای لەسەر ئەنجام دەرانی داناوە.
کەچی بەداخەوە ئەوانیش لەپێناوی لەتێك نان و پیاڵەیەك نەوت دا بێدەنگی و سەرشۆڕیان هەڵبژارد.
ئەوەش ئەوڕاستیە دەسەلمێنێت کەوا
ووڵاتانی عەرەبی و بیانی بەدرێژایی مێژووهێندەی لە بیری بەرژەوەندیەکانیان بوونە کەمتر پەرژاونەتە داکۆکی و بەرگری لە ڕاستیەکان .
ئەوان هەمیشە کاتێ ڕاستییان ووتووەو هاتوونەتە دەنگ کە هاوتەریب بووبێت لەگەڵ بەرژەوەندییەکانیان درۆیەکیان قەبوڵ بووە زیانی بۆ پەزەکانیان نەبووبێت دوور لە ڕاستییەک کەوا تیکەی چەورو گیرفانی پڕیان لێ تێکبدات....
