به‌لاغی یه‌كێتی زانایان، دوو خاڵ و حه‌وت قسه
له‌نوێترین به‌لاغی راگه‌یێنراوی یه‌كێتی زانایان (وه‌ك جیهه‌تی فه‌رمی رێكخه‌ری كاروباری ئاینداری له كوردستان) جه‌ختكراوه‌ته‌وه له‌سه‌ر ناساندنی مه‌زهه‌بی شافیعی وه‌ك مه‌زهه‌بی فه‌رمی په‌یڕه‌وكراو له كوردستان، له‌خواره‌وه دوو خاڵ و حه‌وت قسه له‌سه‌ر ئه‌م پێشنیازه (مه‌زهه‌بی فه‌رمی) ده‌نوسم:
یه‌كه‌م: كوردستان تا سه‌رهه‌ڵدانی (صه‌حوه‌ی ئیسلامی) سه‌ره‌تای نه‌وه‌ده‌كانی سه‌ده‌ی رابردوو، وه‌كو په‌یڕه‌وكردن ته‌نیا مه‌زهه‌بی شافیعی تێدا پیاده‌كراوه، له‌سه‌ر ئاستی حوجره‌كان و نێو كۆڕی زانایانی كورد و مه‌لای كورد هه‌ر مه‌زهه‌بی شافعی و به‌دیاریكراوی بۆچوون و كتێبه‌كانی پێشه‌وا نه‌وه‌وی زیاتر بره‌ویان پێدراوه.
دووه‌م: دوای ده‌ركه‌وتنی ره‌وته ئیسلامییه‌كان به‌تایبه‌ت هزر سه‌له‌فییه‌كان (له‌ناو ئیخوان و ده‌ره‌وه‌ی ئیخوان) پرسی تێپه‌ڕاندنی یه‌ك مه‌زهه‌ب و شوێنكه‌وتنی به‌ڵگه* هاته‌ئاراوه، سه‌ره‌تا ئه‌گه‌ر له‌سه‌ر ئاستی تاكه‌كه‌سی بوبی، دواتر به‌هۆی به‌رده‌ستبوونی ئه‌نته‌رنێت و تۆڕه‌كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان، ململانێیه‌كی سه‌خت كه‌وته ناو په‌یڕه‌وكارانی ئاینی ئیسلام له ده‌ره‌وه و ناوه‌وه‌ی مزگه‌وت، بابه‌تی بچوكی فیقهی هه‌رای گه‌وره‌ی لێكه‌وته‌وه، به‌دیاریكراوی ململانێیه‌كی توند دروستبوو له‌نێوان په‌یره‌وكارانی مه‌زهه‌بی شافیعی و سه‌له‌فییه‌كان كه په‌یره‌وكاری بۆچوونه‌كانی زاناكانی سعودیه و خه‌لیجن (ئاشكرایه ئه‌وانیش له په‌یره‌وانی مه‌زهه‌بی حه‌نبه‌لین).
ئه‌وه‌ی گرنگه:
یه‌كه‌م: شوێنكه‌وتووانی مه‌زهه‌بی حه‌نبه‌لی (سه‌له‌فییه‌كان) خۆیان به موجته‌هید نازانن، جورئه‌تی ئه‌وه‌ش ناكه‌ن بڵێن ئێمه زاناین، له‌كۆتاییدا شوێنكه‌وته‌ی قسه‌ی زانایانی مه‌زهه‌بی حه‌نبه‌لین له كۆن و ئێستادا. كه‌واته هیچ جیاوازیه‌ك له‌نێوان شوێنكه‌وته‌ی مه‌زهه‌بی حه‌نبه‌لی و مه‌زهه‌بی شافیعی نیه، هه‌ردووكیان هه‌ر شوێنكه‌وته‌ی مه‌زهه‌بن و ئه‌هلی ته‌قلیدن، ئیدی له‌به‌رچی مه‌زهه‌بێك پیرۆز و ئه‌وه‌ی تر شتێكی تر بێت؟ ئه‌و شه‌یتاندن و دێواندنه‌ی نه‌یاره‌كان و به‌فریشته ناساندنی هاومه‌شره‌به‌كانت كارێكی ناره‌وایه (هه‌ركه‌س بیكات).
دووه‌م: گۆڕینی مه‌زهه‌ب ئاساییه، چ له‌سه‌ر ئاستی تاك یان له‌سه‌ر ئاستی كۆمه‌ڵگه، پێویسته به‌سینه فراوانیش مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ بكرێت، به‌مه‌رجێك نه‌بێته هۆی فیتنه‌گه‌ری و نانه‌وه‌ی ئاشوب له‌ناو مزگه‌وته‌كان و كۆمه‌ڵگه.
سێیه‌م: گه‌نگه‌شه‌ی پرسه عه‌قیده‌ی و هه‌ستیاره‌كان نابێ بكه‌ونه ناو فه‌زای كۆمه‌ڵایه‌تی و دوبه‌ره‌كی و شه‌ڕه‌جوێن و رقه‌به‌ری دروستبكه‌ن، چونكه ده‌بێته هۆكاری تێكدانی ئه‌منی فكری كۆمه‌ڵگه. له‌بری ئه‌مه پێویسته له‌رێگه‌ی وۆركشۆپ و كۆنفرانس و دیبه‌یت له هۆڵه زانستییه‌كان و ناوه‌نده ئه‌كادیمییه‌كان یه‌كلابكرێنه‌وه و گه‌نگه‌شه بكرێن.
چواره‌م: مسوڵمانانی هه‌رێمی كوردستان، سه‌دان ساڵه له‌سه‌ر مه‌زهه‌بی شافیعی راهاتوون، خویان پێوه‌گرتووه، وه‌ك چه‌تر نیمچه كۆده‌نگیه‌كی له‌نێوان مه‌لا و چینی ئایندار دروستكردووه، ئه‌نجامه‌كه‌ی ئارامی مزگه‌وته‌كان و گه‌رمی دڵه‌كان بووه له‌سه‌ر ئایندارییه‌كی بێ كێشمه‌كێشم و هه‌راوهۆسه، پاش ئه‌و هه‌موو ساڵه په‌یڕه‌وكاری مه‌زهه‌بێكی تر بێت و كێشمه‌كێشم دروستبكات و ره‌وتی ئاینداری بشێوێنێت و نیوه‌ی كۆمه‌ڵگه ته‌بدیع و ته‌فسیق و ته‌ضلیل بكات، كه‌ی ئه‌مه ره‌وایه؟
پێنجه‌م: پاڵپشت به‌هه‌رچوار خاڵی سه‌ره‌وه، به‌بۆچونی به‌نده، به‌لاغه‌كه‌ی یه‌كێتی زانایان له‌شوێنی خۆیه‌تی، پێویسته مه‌زهه‌بێكی دیاریكراو هه‌بێت بۆ (خه‌ڵكی ئاسایی) كه په‌یره‌وی لێبكه‌ن بۆ ئه‌نجامدانی په‌رستشه‌كان له‌كه‌شێكی ئارام و دور له كێشمه‌كێشم و پشێوی.
شه‌شه‌م: هه‌بوونی مه‌زهه‌ب بۆ كۆمه‌ڵگه پێویسته، بۆ دروستكردنی نیزام و كۆده‌نگی له‌سه‌ر پرسه دینییه‌كان، به‌دیلی تاك مه‌زهه‌بی فره‌مه‌زهه‌بی و لا مه‌زهه‌بییته كه پاشاگه‌ردانی و فه‌وزا له‌سه‌ر په‌رستش و پرۆسه‌ی ئاینداری دروسته‌كات.
حه‌وته‌م: چۆن بۆ كۆمه‌ڵگه‌ی كوردستانی مه‌زهه‌بی شافیعی (بۆ خه‌ڵكی ئاسایی) پێویسته وه‌ك مه‌زهه‌بی فه‌رمی مامه‌ڵه‌ی له‌گه‌ڵ بكرێت، بۆ سعودیه و یه‌مه‌ن مه‌زهه‌بی حه‌نبه‌لی و، بۆ توركیا و پاكستان مه‌زهه‌بی حه‌نه‌فی و، بۆ تونس و جه‌زائیر و مه‌غریب مه‌زهه‌بی مالیكی. پرسه‌كه په‌یوه‌ندی به باشتربوونی مه‌زهه‌بێك له مه‌زهه‌به‌كانی تر نییه، په‌یوه‌ندی به راهاتنی خه‌ڵك و خۆگونجاندنیانه له‌گه‌ڵ مه‌زهه‌بێكی دیاریكراو.
له‌كۆتاییدا:
هیوادارم، حكومه‌تی هه‌رێم به‌فه‌رمی رێبگرێت له پشێوی مه‌عریفی و نانه‌وه‌ی ئاشوب و ئاڵۆزی له‌نێو كۆمه‌ڵگه بێجیاوازی په‌یره‌وكارانی ره‌وت و هزر و مه‌زهه‌ب.
*به‌ڵگه له زانسته ئیسلامییه‌كان به (قورئان، فه‌رمووده، ئیجماع، قیاس، ئیستحسان، سه‌دی زه‌ریعه...) ده‌وترێت، به‌ڵام لای ره‌وته فره‌چه‌شنه‌كانی هه‌زاره‌ی نوێ به‌قسه‌ی ئه‌و زانایانه ده‌وترێت كه به‌دڵی ئه‌وانه و به‌پێشه‌وای خۆیان ده‌زانن. بۆیه زۆرجار توشی هه‌ڵه‌ی لۆژیكی گه‌وره ده‌بن.
